مشخصات و خواص گیاه و گل پنیرک
گیاهی است از خانواده ی پنیرکیان Malvaceae ، که دارای دو نوع می باشد ( نوع کبیر و صغیر )
مشخصات و خواص گیاه پنیرک کبیر
پنیرک کبیر
گیاهی است علفی پایا و یا دو ساله با ساقه ی راست و استوانه ای که بلندی آن ۸۰-۴۰ سانتی متر می باشد. برگ های آن متناوب با دمبرگ بلند و با بریدگی عمیق است که برگ را به پنج تا هفت قسمت تقسیم می کند.
گل های آن درشت است که در ماه های اردیبهشت تا تیر به رنگ قرمز مایل به بنفش ظاهر می شود. ریشه ی آن عمودی، کمی ضخیم، گوشت دار، سفید رنگ و آب دار و ساقه ی آن پوشیده از کرک می باشد.
تخمدان آن آزاد مدور و دارای خانه های متعدد می باشد. میوه ی آن کپسول گرد مدور است که در خانه های متعدد و مشخص آن در هر خانه یک دانه قرار دارد.
محل رویش پنیرک کبیر
واریته ای از آن در ایران می روید، در نواحی البرز، کرج، کن، بیلغان، آذربایجان نزدیک تبریز، خوی در قراچال و کو ه های گرد، در اراک ، در خراسان در کوپه داغ، قوچان و بین تربت حیدریه و اسد آباد مشهد و در جنوب در شیراز ، کرمان و بلوچستان دیده شده است.
مشخصات و فواید گیاه پنیرک صغیر
پنیرک صغیر
برگ و گل در تمام قسمت ها کوچک تر از نوع کبیر است. بلندی آن در حدود یک وجب و حد اکثر به نیم متر می رسد. برگ های آن گرد و گل های آن سفید با رگه های قرمز یا قرمز شرابی است.
محل رویش پنیرک صغیر
این گیاه نیز در اغلب مناطق ایران می روید. از جمله در دامنه های البرز، اطراف تهران، هفت حوض، در مناطق شمال ایران، اطراف گیلان، آستارا، آذربایجان، دلیجان و نزدیک تبریز و خوی، مناطق مرکزی ایران در اصفهان، سمنان، اراک، منطقه ی خراسان. در قوچان، کوپه داغ، و در مناطق جنوب در جزیره ی قشم، بندر عباس، کرمان و بلو چستان به طور خودرو دیده می شود.
نام های دیگر و طبع گیاه پنیرک
نام های دیگر گیاه پنیرک
پین دیره – نان کلاغ – گل خیر – خیرو – خبیز- خبازی – حباجی – ملوخیا – خطمی کوچک – ختمی معطر – ختمی مشک بو – توله
طبع گیاه پنیرک کمی سرد و تر است و عده ای آن را معتدل می دانند.
خواص درمانی گیاه پنیرک
- سی گرم از گیاه پنیرک را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده ی آن را به مرور بنوشید
اعتدال دهنده، ملین و نرم کننده، خشک کننده و تب بر است ; اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می نماید ; خشونت صدا که ناشی از حرارت و خشکی باشد را مداوا می کند ; انسداد مجاری کبد را باز می کند، موجب ازدیاد ترشح ادرار و شیر می شود ; برای درمان یرقان ، زخم معده ، شکم روش و سوزش مجرای ادرار مفید است ; در موارد ناراحتی های غشاهای مخاطی مجاری ریه و مثانه و ادرای تجویز می شود. - گیاه پنیرک به شکل ضماد در استعمال خارجی برای رفع التهاب های پوست مصرف می شود.
فواید درمانی برگ پنیرک
- نشستن در آب دم کرده ی برگ پنیرک برای نرم کردن ورم های مقعد و استحکام عضلات رحم نافع است.
- دیگر خواص برگ گیاه پنیرک ; ضماد ساییده ی برگ آن برای شکستگی اعضا ، تحلیل ورم های گرم و گزیدگی زنبور مفید است.
- برگ گیاه پنیرک بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنیدو ضماد نمایید ; برای رفع سوختگی از آتش و باد سرخ و گزیدگی عقرب نافع است.
خواص درمانی گل پنیرک و دیگر فواید آن
ترکیبات شیمیای گل پنیرک
ماده ی رنگی به نام مالوین / لعاب شامل مواد ال.آرابینوزوال، رامنو زودی و گالاکتورونیک اسید.
خواص درمانی گل پنیرک
۱ – ده گرم از آن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و هر صبح، ظهر و شب هر بار یک فنجان از آب صاف کرده ی آن را ینوشید ; سینه را نرم می کند و سرفه را تسکین می دهد.
۲ – با آب جوشانده ی گل پنیرک قرقره کنید. و دهان شویه نمایید ; بسیار نافع است.
فواید دارویی تخم گیاه پنیرک
طبع تخم پنیرک سرد و تر است.
خواص درمانی تخم گیاه پنیرک
- بیست گرم از تخم پنیرک را بخورید، برای تسکین سرفه های گرم و خشک ; رفع گرفتگی آواز، تقویت روده ها، لینت شکم و زخم کلیه و مثانه مفید است.
- ضماد آن را برای رفع ناراحتی از گزیدن زنبور مفید می باشد.
- دیگر خواص تخم گیاه پنیرک ; ضماد آن با جو پوست کنده برای رفع ورم های گرم و درد ناک و سفت نافع است.
- تنقیه ی تخم گیاه پنیرک برای رفع سوزش روده ها، مقعد و رحم نافع است.
تذکر ( مضرات پنیرک ) : برای معده های ضعیف مضر می باشد ; و مصلح گیاه پنیرک رب میوه یا کمپوت میوه است.
